
Marcel Poorthuis en Theo Salemink
Een donkere spiegel

J.Y.H.A. Jacobs
Werken in een dwarsverband

Otto S. Lankhorst
Nieuwsgierigheid is mijn bedrijf
Katholieke herinneringscultuur in Nederland
In heel Nederland zijn plaatsen te vinden die op een of andere manier verwijzen naar gebeurtenissen, personen of rituelen die in de afgelopen eeuwen mee vorm hebben gegeven aan de identiteit van de Nederlandse katholieken. Het putje van Heiloo, het standbeeld van Schaepman in Tubbergen, of een willekeurige biechtstoel – het zijn stuk voor stuk plaatsen waaraan de katholieke herinnering zich heeft gehecht. Niet alle plaatsen liggen voor de hand. De kade bij de Sint Nicolaaskerk in Amsterdam is al lang niet meer de plaats waar Sinterklaas jaarlijks het eerst voet aan wal zet, de Adelbertusakker bij Egmond heeft er eeuwen verwaarloosd bijgelegen. Op andere plaatsen bloeit de katholieke cultuur nog volop, zoals bij het beeld van de Sterre der Zee in Maastricht. Soms is de link verrassend, zoals bij de Maria van Jessekerk in Delft.
In deze bundel worden ruim veertig van dergelijke plaatsen voor het voetlicht gehaald. Hoe zijn zij ontstaan? Waar verwijzen ze naar? Welke betekenis werd en wordt er aan gehecht? Is die betekenis altijd hetzelfde gebleven? Het zijn vragen die de historische benadering kenmerken van het door de Franse historicus Pierre Nora gemunte concept lieux de mémoire, plaatsen van herinnering.
Onder redactie van Jan Jacobs (emeritus hoogleraar kerkgeschiedenis, Tilburg), Lodewijk Winkeler (hoofd van het Katholiek Documentatie Centrum) en Albert van der Zeijden (medewerker van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed) hebben veertig deskundige auteurs, met deze vragen als leidraad, ruim veertig herinneringsplaatsen aan een onderzoek onderworpen, en daarbij vaak verrassende ontdekkingen gedaan. Daarmee biedt dit boek een fascinerende doorsnede van de katholieke herinneringscultuur van de afgelopen twee eeuwen.
Aan plaatsen gehecht is rijk geïllustreerd met oude en nieuwe foto’s. De beeldredactie was in handen van Ellen Brok, audiovisueel archivaris van het KDC.
'Dit boek biedt een heerlijke mix van herinnering én geschiedschrijving.'
– Historisch Nieuwsblad
'Het wordt steeds zeer leesbaar beschreven met de plek als uitgangspunt en vervolgens hoe de herinnering levend is gehouden en soms weer nieuw leven ingeblazen is. De artikelen geven (...) een mooi beeld van het roomse leven door de eeuwen heen.'
– Biblion